Kinh Trung Bộ tập 1

Tập Kinh Trung Bộ (Majjhima Nikàya) gồm 152 kinh tất cả, chia thành 3 tập : tập I, gồm 50 Kinh đầu, tập II gồm 50 Kinh tiếp và tập III, gồm 52 Kinh chót.

Sau khi dịch xong Kinh Trường Bộ (Digha Nikàya), Vu Lan 2516 (23-8-1972), tôi dịch tiếp Kinh Trung Bộ.

Tôi dựa theo nguyên bản Pàli của Hội Pàli Text Society để phiên dịch và dùng ba bản dịch làm tài liệu. Tài liệu thứ nhất là những ghi chú bằng tiếng Anh và chữ Hán, tôi đã tự mình ghi vào bản Pàli, từng chữ, từng hàng, từng trang một, khi tôi theo học bản Pàli này, từ năm 1952 đến năm 1955 tại Hội Dharmaduta Vidhyalaya ở Colombo, Tích Lan, do Ngài Pannananda diễn giảng. Bản tài liệu thứ hai là bản dịch "The Middle Length Sayings" của Cô L. B. Horner, hội Pàli Text Society, một công trình dịch thuật rất chu toàn; và bản thứ ba là bản dịch ra tiếng Nhật của bộ Nam truyền Đại Tạng Kinh. Thỉnh thoảng tôi tham khảo các bản kinh Hán Tạng tương đương nếu thấy cần thiết.

Vấn đề tìm được Hán tự tương đương với chữ Pàli, thật là một vấn đề nan giải. Như biết Pancak Khandha là năm uẩn, Rùpa là Sắc, Vedanà là Thọ, Sannà là Tưởng, Sankhàrà là Hành và Vinnàna là Thức, thời dịch vừa gọn, vừa nhanh. Nhưng nếu gặp những danh từ chưa có chữ Hán tương đương là cả một vấn đề thật khó khăn và nan giải.

Các bài Kinh chữ Hán tương đương trong bộ Trung A Hàm không giúp đỡ được nhiều. Ngài Sanghadeva (Tăng Già Đề Bà) dịch Trung A Hàm vào năm 398 sau kỷ nguyên, nên nhiều danh từ Ngài dùng không được các dịch giả về sau như Ngài Huyền Trang chấp nhận. Như Vedana, Ngài Sanghadeva dịch là Giác, về sau dịch là Thọ; Savitakka, Savicara, Ngài dịch là Hữu giác, Hữu quán, về sau dịch là Hữu tầm, Hữu tứ; Phassa Ngài dịch là Cánh Lạc, về sau dịch là Xúc. Cho nên, bản Hán Tạng nhiều khi tối nghĩa và dễ phát sinh hiểu lầm, nếu chúng ta không có bản Pàli tương đương.

Chúng tôi dịch Kinh Pàli, không vì mục đích muốn ủng hộ hay không muốn ủng hộ một học phái nào, một lập trường nào. Mục đích của chúng tôi chỉ muốn giới thiệu những Kinh điển có thể được xem là nguyên thủy hay gần nguyên thủy nhất, để người đọc có thể tìm hiểu lời dạy chân chính của đức Phật, khỏi qua ống kính của một học phái nào, dầu là Ấn Độ, Trung Hoa hay Việt Nam. Chúng tôi cũng không có trách nhiệm nêu lên cho độc giả rõ, đoạn nào là nguyên thủy, đoạn nào không phải nguyên thủy. Chỉ có người đọc, sau khi tự mình đọc, từ mình tìm hiểu, tự mình suy tư, tự mình quan sát, tự mình chứng nghiệm trên bản thân, mới có thể tự mình tìm hiểu và thấy đoạn nào là thật sự nguyên thủy. Trách nhiệm tìm hiểu, chứng nghiệm cá nhân là trách nhiệm của người đọc, không phải của người dịch, vì Đạo Phật là Đạo đến để mà thấy chớ không phải Đạo đến để nhờ người thấy hộ, Đạo của người có mắt (Cakkhumato), không phải Đạo của người nhắm mắt; Đạo của người thấy, của người biết (Passato Jànato), không phải là Đạo của người không thấy, không biết (Apassato Ajànato). Nên chỉ có người đọc mới có thể tự mình thấy, tự mình hiểu và tự mình chứng nghiệm.

Thật sự chúng ta chỉ có một trách nhiệm, tìm đọc và tìm hiểu những lời Phật dạy thật sự là những lời dạy của đức Phật, và vì trách nhiệm ấy chúng tôi đã cố gắng phiên dịch Kinh Tạng Pàli ra Việt ngữ. Chúng ta chỉ cần đọc, cần suy tư chính chắn và rồi chính chúng ta tự ý thức đâu là những lời dạy trung thực của đức Bổn sư chúng ta.

Tỷ kheo Thích Minh Châu
Đại học Vạn Hạnh, Sài Gòn, 1973

Mục lục:

1. Kinh Pháp Môn Căn Bổn
2. Kinh Tất Cả Lậu Hoặc
3. Kinh Thừa Tự Pháp
4. Kinh Sợ Hãi và Khiếp Đảm
5. Kinh Không Uế Nhiễm
6. Kinh Ước Nguyện
7. Kinh Ví Dụ Tấm Vải
8. Kinh Đoạn Giảm
9. Kinh Chánh Tri Kiến
10. Kinh Niệm Xứ
11. Tiểu Kinh Sư Tử Hống
12. Đại Kinh Sư Tử Hống
13. Đại Kinh Sư Tử Hống - tiếp theo
14. Đại Kinh Khổ Uẩn
15. Tiểu Kinh Khổ Uẩn
16. Kinh Tư Lượng
17. Kinh Tâm Hoang Vu
18. Kinh Khu Rừng
19. Kinh Mật Hoàn
20. Kinh Song Tẩm
21. Kinh An Trú Tầm
22. Kinh Ví Dụ Cái Cưa
23. Kinh Ví Dụ Con Rắn
24. Kinh Ví Dụ Con Rắn - tiếp theo
25. Kinh Gò Mối
26. Kinh Trạm Xe
27. Kinh Bẫy Mồi
28. Kinh Thành Cầu
29. Kinh Thành Cầu - tiếp theo
30. Tiểu Kinh Dụ Dấu Chân Voi
31. Đại Kinh Dụ Dấu Chân Voi
32. Đại Kinh Ví Dụ Lõi Cây
33. Tiểu Kinh Ví Dụ Lõi Cây
34. Tiểu Kinh Rừng Sừng Bò
35. Đại Kinh Rừng Sừng Bò
36. Đại Kinh Người Chăn Bò
37. Tiểu Kinh Người Chăn Bò
38. Tiểu Kinh Saccaka
39. Đại Kinh Saccaka
40. Đại Kinh Saccaka - tiếp theo
41. Tiểu Kinh Đoạn Tận Ái
42. Đại Kinh Đoạn Tận Ái
43. Đại Kinh Đoạn Tận Ái - tiếp theo
44. Đại Kinh Xóm Ngựa
45. Tiểu Kinh Xóm Ngựa
46. Kinh Saleyyaka
47. Kinh Veranjaka
48. Đại Kinh Phươong Quảng
49. Tiểu Kinh Phương Quảng
50. Tiểu Kinh Pháp Hành
51. Đại Kinh Pháp Hành
52. Kinh Tư Sát
53. Kinh Kosambiya
54. Kinh Phạm Thiên Cầu Thỉnh
55. Kinh Hàng Ma