Kinh Trung Bộ tập 2

Tập Kinh Trung Bộ (Majjhima Nikàya) gồm 152 kinh tất cả, chia thành 3 tập : tập I, gồm 50 Kinh đầu, tập II gồm 50 Kinh tiếp và tập III, gồm 52 Kinh chót.

Sau khi dịch xong Kinh Trường Bộ (Digha Nikàya), Vu Lan 2516 (23-8-1972), tôi dịch tiếp Kinh Trung Bộ.

Tôi dựa theo nguyên bản Pàli của Hội Pàli Text Society để phiên dịch và dùng ba bản dịch làm tài liệu. Tài liệu thứ nhất là những ghi chú bằng tiếng Anh và chữ Hán, tôi đã tự mình ghi vào bản Pàli, từng chữ, từng hàng, từng trang một, khi tôi theo học bản Pàli này, từ năm 1952 đến năm 1955 tại Hội Dharmaduta Vidhyalaya ở Colombo, Tích Lan, do Ngài Pannananda diễn giảng. Bản tài liệu thứ hai là bản dịch "The Middle Length Sayings" của Cô L. B. Horner, hội Pàli Text Society, một công trình dịch thuật rất chu toàn; và bản thứ ba là bản dịch ra tiếng Nhật của bộ Nam truyền Đại Tạng Kinh. Thỉnh thoảng tôi tham khảo các bản kinh Hán Tạng tương đương nếu thấy cần thiết.

Vấn đề tìm được Hán tự tương đương với chữ Pàli, thật là một vấn đề nan giải. Như biết Pancak Khandha là năm uẩn, Rùpa là Sắc, Vedanà là Thọ, Sannà là Tưởng, Sankhàrà là Hành và Vinnàna là Thức, thời dịch vừa gọn, vừa nhanh. Nhưng nếu gặp những danh từ chưa có chữ Hán tương đương là cả một vấn đề thật khó khăn và nan giải.

Các bài Kinh chữ Hán tương đương trong bộ Trung A Hàm không giúp đỡ được nhiều. Ngài Sanghadeva (Tăng Già Đề Bà) dịch Trung A Hàm vào năm 398 sau kỷ nguyên, nên nhiều danh từ Ngài dùng không được các dịch giả về sau như Ngài Huyền Trang chấp nhận. Như Vedana, Ngài Sanghadeva dịch là Giác, về sau dịch là Thọ; Savitakka, Savicara, Ngài dịch là Hữu giác, Hữu quán, về sau dịch là Hữu tầm, Hữu tứ; Phassa Ngài dịch là Cánh Lạc, về sau dịch là Xúc. Cho nên, bản Hán Tạng nhiều khi tối nghĩa và dễ phát sinh hiểu lầm, nếu chúng ta không có bản Pàli tương đương.

Chúng tôi dịch Kinh Pàli, không vì mục đích muốn ủng hộ hay không muốn ủng hộ một học phái nào, một lập trường nào. Mục đích của chúng tôi chỉ muốn giới thiệu những Kinh điển có thể được xem là nguyên thủy hay gần nguyên thủy nhất, để người đọc có thể tìm hiểu lời dạy chân chính của đức Phật, khỏi qua ống kính của một học phái nào, dầu là Ấn Độ, Trung Hoa hay Việt Nam. Chúng tôi cũng không có trách nhiệm nêu lên cho độc giả rõ, đoạn nào là nguyên thủy, đoạn nào không phải nguyên thủy. Chỉ có người đọc, sau khi tự mình đọc, từ mình tìm hiểu, tự mình suy tư, tự mình quan sát, tự mình chứng nghiệm trên bản thân, mới có thể tự mình tìm hiểu và thấy đoạn nào là thật sự nguyên thủy. Trách nhiệm tìm hiểu, chứng nghiệm cá nhân là trách nhiệm của người đọc, không phải của người dịch, vì Đạo Phật là Đạo đến để mà thấy chớ không phải Đạo đến để nhờ người thấy hộ, Đạo của người có mắt (Cakkhumato), không phải Đạo của người nhắm mắt; Đạo của người thấy, của người biết (Passato Jànato), không phải là Đạo của người không thấy, không biết (Apassato Ajànato). Nên chỉ có người đọc mới có thể tự mình thấy, tự mình hiểu và tự mình chứng nghiệm.

Thật sự chúng ta chỉ có một trách nhiệm, tìm đọc và tìm hiểu những lời Phật dạy thật sự là những lời dạy của đức Phật, và vì trách nhiệm ấy chúng tôi đã cố gắng phiên dịch Kinh Tạng Pàli ra Việt ngữ. Chúng ta chỉ cần đọc, cần suy tư chính chắn và rồi chính chúng ta tự ý thức đâu là những lời dạy trung thực của đức Bổn sư chúng ta
.
Tỷ kheo Thích Minh Châu
Đại học Vạn Hạnh, Sài Gòn, 1973

Mục lục:

1. Kinh Kandaraka
2. Kinh Bát Thành
3. Kinh Hữu Học
4. Kinh Potaliya
5. Kinh Jivaka
6. Kinh Ưu Ba Ly
7. Kinh Ưu Ba Ly - tiếp theo
8. Kinh Hạnh Con Chó
9. Kinh Vương Tử Abhaya (Vô Úy)
10. Kinh Nhiều Cảm Thọ
11. Kinh Không gì chuyển Hướng
12. Kinh Không gì chuyển Hướng - tiếp theo
13. Kinh Giáo Giới La Hầu La
14. Đại Kinh Giáo Giới La Hầu La
15. Tiểu Kinh Malunkya
16. Đại Kinh Mahamalunkyaputta
17. Đại Kinh Bhaddali
18. Kinh Ví Dụ Con Chim Gáy
19. Kinh Catuma
20. Kinh Nalakapana
21. Kinh Gulissani
22. Kinh Kitagiri
23. Kinh Ba Minh Vacchagota
24. Kinh Aggivacchagotta
25. Kinh Aggivacchagotta - tiếp theo
26. Kinh Trường Trảo
27. Kinh Magandiya
28. Kinh Sandaka
29. Kinh MahaSakuludayi
30. Kinh Ratthapala
31. Tiểu Kinh Thiện Sanh Ưu Đà Di
32. Kinh Vekhanassa
33. Kinh Ghatikara
34. Kinh Samanamandika
35. Kinh Ratthapala
36. Kinh Madhura
37. Kinh Madhura - tiếp theo
38. Kinh Bồ Đề Vương Tử
39. Kinh Angulimala
40. Kinh Ái Sanh
41. Kinh Bahitika
42. Kinh Pháp Trang Nghiêm
43. Kinh Kannakatthala
44. Kinh Brahmayu
45. Kinh Sela
46. Kinh Assalayana
47. Kinh Assalayana - tiếp theo
48. Kinh Canki
49. Kinh Esukari
50. Kinh Dhananjani
51. Kinh Vasettha
52. Kinh Subha
53. Kinh Sangarava